Een gezond slaap- en waakritme
Elke dag ben je intensief bezig met allerlei activiteiten, zoals studie, werk of sport. Dat vraagt veel inspanning. Rust en ontspanning zijn belangrijk om te herstellen van al deze geestelijke en lichamelijke inspanningen en het instandhouden van een goede gezondheid. Vooral gedurende de nachtrust herstelt het lichaam zich, zodat je je de volgende dag weer fit voelt.
Als je slaapt, ben je lichamelijk in rust. Je spieren zijn ontspannen en een aantal lichaamsfuncties is minder actief dan overdag. Bovendien treedt er ook een bewustzijnsverlaging in. Toch zijn je hersenen niet helemaal passief. Indringende geluiden of gevaar dringen meestal nog steeds tot je bewustzijn door. Denk maar aan het huilen van een krolse kat of een gillende sirene.
Ieder mens heeft behoefte aan een regelmatig levensritme. In de loop van zijn leven, ontwikkelt iedereen een eigen ritme. Voor de meeste mensen betekent dit actief zijn als het licht is en slapen als het donker is. Ook de activiteiten overdag vertonen een bepaalde regelmaat van werken, eten en ontspannen. Hierdoor ontstaat een zeker evenwicht dat we bioritme noemen. Het is voor de gezondheid van belang dit evenwicht zoveel mogelijk in stand te houden. Als het evenwicht toch wordt verstoord, heeft het lichaam enige tijd nodig om zich hieraan aan te passen. Bijvoorbeeld tijdens vakanties,
wanneer je ineens veel langer uitslaapt en later naar bed gaat dan normaal. Ook door het werken in de nachtdienst kan je lichaam danig van slag raken.
In je werk zul je hulp bieden aan zorgvragers van wieis. Dat kan allerlei oorzaken hebben. Oorzaken van een verandering in iemands levensritme zijn onder meer: gedwongen bedrust, immobiliteit, de menopauze, emotionele ervaringen, geestelijke achteruitgang, ziekte, pijn of plaatsing in een nieuwe woonomgeving of
een andere werksituatie. Een dergelijke verandering kan leiden tot slapeloosheid, angst, onrust en soms agressie. Het is belangrijk dat je als zorgverlener, samen met de zorgvrager, gaat bekijken hoe een nieuw evenwicht gevonden kan worden.
Praktijk 1 Jetlag
Ze heeft er jaren voor gespaard en eindelijk is het zover: samen met een vriendin gaat Donna drie maanden door Australië trekken. Goedgehumeurd stapt ze op Schiphol in het vliegtuig. Als ze na een lange reis in Australië het vliegtuig verlaat, voelt Donna zich echter heel wat minder opgewekt. Ze is moe en heeft barstende hoofdpijn. De eerste dagen in Australië slaapt ze niet goed, heeft ze weinig eetlust en houdt ze een gevoel van katterigheid. Pas na een week is Donna weer echt de oude.
Uit: I-Care, basiszorg (ThiemeMeulenhoff; 2004).